KOMBUCHA ÇAYI: SAĞLIK KOKTEYLİ

KOMBUCHA ÇAYI: SAĞLIK KOKTEYLİ

Kombucha çayı günümüzün popüler içeceklerinden olsa da kökeni M.Ö. 220 yıllarına dayanmaktadır. Literatürde asıl bulunduğu yer Çin olarak geçse de Japonya’da medikal amaçlarla kullanıldığı bilinmektedir.

 

KOMBUCHA FERMENTE İÇECEKLER GRUBUNA DAHİL EDİLİR

Kombucha bakteri ve mantar simbiyotik kültürü kullanılarak genellikle siyah çayın fermantasyonu ile yapılan bir içecektir. Bazen yeşil çay ve oolang çayları da fermantasyona sokulabilir. Fermantasyon yaklaşık 7-10 gün sürmektedir. Bu bakteri ve mantar simbiyotik kültürü (SCOBY) daha sonra yeniden kombucha yapımı için tekrar tekrar kullanılabilir. SCOBY beyaz bir disk şeklinde görülür. 

MERAK EDENLER İÇİN SİMBİYOTİK KÜLTÜRDEKİ BAKTERİ VE MANTARLAR

Kombucha da hem asestik asit bakterileri hem de bazı mantarlar birbirleriyle uyum halinde çalışırlar.

Asetik asit bakterileri: Acetobacter aceti, Acetobacter pasteurianus, Gluconobacter oxydans, Acetobacter xylinum

Mantarlar suşları:  Saccharomyces sp., Zygosaccharomyces kombuchaensis, Torulopsis sp., Pichia sp., Brettan sp. Brettanomyces sp., Zygosaccharomyces bailii

KOMBUCHA SAĞLIK KOKTEYLİ

Kombucha fermente olduktan sonra tam bir sağlık kokteyline dönüşür. Kombucha çayı; çay polifenolleri; organik besin asitleri; etanol; lisin ve bazı aminoasitler; bakır (Cu), demir (Fe), manganez (Mn), nikel (Ni), çinko (Zn) gibi temel elementler; C vitamini ve bazı B grubu vitaminlerini; antibiyotik özellikteki bileşenleri ve hidrolitik enzimleri içerir.

FDA VE KAPPA LABOROTUVARLARI YAPTIKLARI DENEYLERLE KOMBUCHA ÇAYININ İNSAN TÜKETİMİ İÇİN SAĞLIKLI OLDUĞUNU ONAYLADILAR.

Kombucha çayının sağlığa birçok etkisi olduğu düşünülmektedir. Kombucha çayı kolesterol seviyelerini ve kan basıncını düşürür. Kanser oluşumunu azaltır. İmmün sistemi, karaciğeri ve gastrointestinal fonksiyonları iyileştirir. Antioksidan ve anti-iflamatuar özellik gösterir.

Kombucha çayının 3 temel özelliği sayesinde sağlığı koruduğu ve iyileşirdiği düşünülmektedir.

1. Antioksidan özelliği
2. Detoksifikasyon özelliği
3. Baskılanmış immüniteyi yeniden canladırma özelliği

1. Antioksidan Özelliği

Kombucha çayının sağlığa yararlı etkileri antioksidan özelliğiyle ilişkilendirilmiştir. Kombucha çayı yüksek antioksidan kapasitesiyle vücuttaki serbest radikalleri bağlamaktadır. Böylece serbest radikallerin sebep olduğu hastalıkların oluşum riskini azaltmaktadır. ( serbest radikallerin oluşturduğu hastalıkları: otoimmün hastalıklar (Hassimato tiroit), kronik kalp hastalıkları, egzema gibi cilt rahatsızlıkları, nörodejeneratif hastalıklar (epilepsi, Alzheimer vb.) ,astım, kanser vb.)

Kombucha çayı siyah veya yeşil çayın fermantasyonundan yapıldığı için siyah ve yeşil çayın içerisindeki tüm polifenollere sahiptir.

Siyah çaya göre çok daha fazla polifenol içerdiği, 100 kat daha fazla c vitamini ve 25 kat daha fazla e vitamini içerdiği bildirilmiştir.

Kombucha çayının içerisindeki C vitamini, E vitamini, beta karoten, diğer karotenoidler ve polifenoller antioksidan özellik göstermektedir.

2. Detox Özelliği

Kombucha çayı glukuronik asit (GlcUA) gibi detoks ajanları içerir. GlcUA insan vücudu için zararlı olan ilaçlar, çevresel kirleticiler, toksinleri bağlayarak organlardan ve vücuttan atılmasını sağlar, vücudu arındırır.

Yaşlanmanın, yetersiz ve dengesiz beslenmenin vücudun detoksifikasyon yeteneğini azalttığı bilinmektedir. Bu bireylerde kombucha tüketimi vücudu arındırmada etkili olabilir.

3. Baskılanmış İmmüniteyi Yeniden Canlandırma Özelliği

Oksidatif stres multiorgan inflamasyonuna ve harabiyetine sebep olabilir. Kambucha çayının oksidatif stresi azalttığı ve baskılanmış immün sistemi yeniden canlandırdığı kanıtlanmıştır.

İçerdiği antioksidanlar (özellikle C vitamini), probiyotik bakteriler ve bu bakterilerin ürettiği biyoaktif ajanlar immüniteyi desteklemektedir.

Kan Lipit Profilini Düzenler ve Kalp Krizi Riskini Azaltır

Kolesterol sentezleyen enzimi baskılayarak kolesterol üretimini azaltır. Kolesterolün emilimini azaltır. Kötü huylu kolesterolü (LDL) azaltır. E ve C vitamini içeriği sayesinde LDL oksidasyonunu azaltır ve aterosklerozu engeller. Kronik kalp hastalıklarını önler.

Kilo Kaybını Destekler

Düzenli kombucha çayı tüketiminin kilo alımını engellediği bildirilmiştir. Yağların sindirimde rol alan enzimin aktivitesini azalttığı için kalori alımını sınırlamış ve kilo kaybına sebep olduğu belirtilmiştir. Ama bu etkiler sınırlı sayıda çalışmalarda gösterilmiştir.

Kan Şekerini Düzenler

Kombucha çayının kan şekerini düzenlediği düşünülmektedir.  Yapılan bir çalışmada 90 gün boyunca tip 2 diyabeti olan 24 kişiye 60 ml kombucha çayı verilmiştir. Bu kişilerin süreç sonunda kan şeker sevilerinin düzeldiği görülmüştür.

Kombucha çeşitli hayvan ve insan çalışmalarında kan şekerini düzenlemeye olan etkileriyle anti-diyabetik olarak bahsedilse de, bu konuda daha fazla çalışmayla onaylanmalıdır.

Ülser Oluşumunu Engeller

Kambucha çayı mide fonksiyonları ve bağırsak aktivitelerini düzenler. Ülser oluşumunu azaltır, mide asit salgısını azaltır ve midenin hücre mukozası yapısını korur.

KİMLER KOMBUCHA ÇAYI İÇMESİN?

1.Gebe ve Emzikli Anneler

Kombucha az miktarda alkol içermektedir. FDA’ nın yaptığı araştırmalarda,  numunelerin alkol içeriği% 0.7 ila% 1.3 arasında değişmiştir; metanol tespit edilmemiştir.

Kombucha hamile kadınlarda ve emziklilerde önerilmemektedir.

2.Alerjisi olanlar

Kombucha çayı fermentasyonunda bakteri ve maya simbiyotik kültürü kullanıldığı için maya ve küf alerjisi olan kişilerin tüketmemesi önerilmektedir.

Kombucha çayının daha önceden alerjik reaksiyon, bulantı, kusma, baş ve boyun ağrısı gibi yan etkilere sebep olabildiği bildirilmiştir.

3.Böbrek, Kalp ve Karaciğer Hastaları

Hiponatremi (kan sodyum değerlerinin düşmesi), laktik asidoz, metabolik asidoz, toksik hepatit,  hipertermi (vücut ısısının yükselmesi) ve akut böbrek yetmezliği diğer görülebilen yan etkileridir. Bu yüzden ciddi renal, kalp ve karaciğer rahatsızlığı olan kişilerin tüketmemesi önerilir.

GÜNDE NE KADAR KOMBUCHA ÇAYI TÜKETİLEBİLİR?

Sağlıklı bireylerin 1 günde ½ su bardağı (120 ml: 4 oz), 1 küçük karton bardak veya yaklaşık 1 çay bardağı kombucha çayı tüketimi önerilmektedir.  Daha fazla tüketilmesi yan etkilere sebep olabilmektedir.

Hangi Kapta Kombucha Çayı Fermente Edilmelidir?

Seramik bir tencerede demlenerek kombuchadan kaynaklanan semptomatik kurşun zehirlenmesi vakası bildirilmiştir. Tepkimeye veya ağır metal geçirgenliği oluşturmayacak kaplar tercih edilmelidir.

Cam kaplarda fermente edilmesi ve servis edilmesi önerilmektedir.

Kombucha Çayı Sağlığa Etkileri Nedeniyle Raflarda, Cafelerde Sıklıkla Görülür Oldu.

Peki Her Kombucha Çayı İyi Midir?

Kombucha çayı fermente bir çaydır ve diğer fermente içecekler gibi belirli şartlarda fermente edilmelidir. Doğru ısıda çayın kaliteli bakteri ve maya kültürü ile fermente edilmesi gerekmektedir. Fermente olabilmesi için yeterli miktarda şeker içermeli ve belirli asitlik derecesine gelecek kadar fermantasyona bırakılmalıdır.

Eğer zararlı bakteri bulaşı olursa toksik çay elde edebiliriz. Hijyen kurallarına uyulmalıdır.

Hazır kombucha çaylarının raf ömürlerini uzatmak için koruyucu maddeler eklenebiliyor. Katkı ve koruyucu içermeyen markalar veya ev yapımı çaylar tüketilmelidir.

Uzun süre raflarda beklemesinden dolayı probiyotik içeriğinin düşebiliyor. Kombucha çayı çok uzun süre bekletilmeden tüketilmesi gerektiği belirtiliyor. 

GÖZ BOYAYAN REKLAMLARA İNANMAYIN

Her derde deva kombucha çayı

Ayda 10 kilo

kronik kabızlığı çözüyor…

gibi iddialı reklamlarla satılan kombucha çaylarında aslında sadece kombucha değil açlık otu(kara sinameki), funda, mate, biberiye vs. bir çok çay karışımını içermektedir. Eğer kombucha çayı satın alacaksanız o çay sadece kombucha çayı olmalıdır.

Çayları karıştırmak hem kendi aralarında etkileşime sebep olabilir hem de kullandığınız ilaçlarla etkileşime girebilir.

Kaynaklar:

• JOURNAL OF MEDICINAL FOOD J Med Food 17 (2), 2014
• International Journal of Food Microbiology 220, 2016
• Annals of Epidemiology, 2018

Devamını Okuyun Devamını Okuyun Devamını Okuyun